มะตูม: ยาอายุวัฒนะ

มะตูม เป็นทั้งผลไม้และสมุนไพรที่มีถิ่นกำเนิดในอินเดีย ถือเป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ซึ่งเป็นตัวแทนของพระอิศวร ส่วนต่างๆ ของมะตูมมีสรรพคุณทางยา ใช้แก้อาการต่างๆ อาทิ

- ใบ มีรสปร่า ขื่น มัน ใช้บำรุงธาตุ ช่วยเจริญอาหาร แก้ไข้ แก้หวัด แก้กระหายน้ำ หลอดลมอักเสบ ตาเจ็บ เยื่อตาอักเสบ แก้เสมหะ มูกเลือด เลือดเป็นพิษ แก้หืด แก้บวม แก้ลงท้อง และฝีเปื่อยพัง

- ดอก ใช้แก้บวม แก้ตกเลือด ขับพยาธิ แก้ลงท้อง และฝีเปื่อยพัง

- ผลอ่อน มีรสฝาด ร้อน ปร่า ขื่น นำมาหั่นแล้วผึ่งให้แห้ง นำมาบดให้เป็นผง หรือต้มรับประทาน ช่วยเจริญอาหาร บำรุงกำลัง แก้ปวดศีรษะ ตาลาย ลดความดันโลหิตสูง ขับลมในลำไส้ แก้ธาตุพิการ ท้องเสีย แก้บิด แก้โรคกระเพาะอาหาร

- ผลแก่ มีรสหวาน เย็น นำมาต้มดื่มหรือเอาเนื้อรับประทาน ช่วยย่อยอาหาร บำรุงธาตุไฟ แก้ไข้ แก้ลม ช่วยเจริญอาหาร แก้ไอ ขับเสมหะ ไล่ลมในลำไส้ แก้ลมเสียดแทงในท้อง แก้มูกเลือด พิษจากฝี และหืดหอบ

- แก่น แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ จุกเสียด แน่นท้อง

- หนาม ใช้ แก้ไข้พิษ ไข้กาฬ ช่วยลดความร้อน และแก้พิษจากฝีต่างๆ

- ราก มีรสฝาดปร่า ซ่า ขื่นเล็กน้อย ใช้รักษาน้ำดี แก้หืดหอบ ไอ แก้ไข้ตัวร้อน แก้ลมอัดแน่น และช่วยขับปัสสาวะ

อากาศร้อนๆ อย่างนี้ ได้น้ำมะตูมเย็นๆ สักแก้วก็คงจะดีนะ เพราะการดูแลสุขภาพให้แข็งแรงในช่วงหน้าร้อนเป็นสิ่งที่ต้องใส่ใจให้มาก โดยเน้นที่การกินอาหารให้ได้สัดส่วนของผักและน้ำดื่มสมุนไพรหรือน้ำผลไม้ให้มากกว่าเดิม ก็จะช่วยเพิ่มภูมิต้านทานให้กับร่างกายได้มากทีเดียว ซึ่งน้ำมะตูมนั้น นอกจากจะดื่มเพื่อคลายร้อนได้แล้ว ว่ากันว่ายังเป็น “ยาอายุวัฒนะ” ด้วย

คนส่วนใหญ่นิยมทานผลสุก เพราะเป็นผลไม้รสชาติอร่อย อาจจะนำมาฝานเป็นแผ่นบางๆ ตากแห้ง ใช้ต้มทำน้ำมะตูมหรือทำชา นอกจากนี้ สารสกัดจากใบมะตูมยังช่วยทำให้เนื้อตับและไตที่ผิดปกติเนื่องจากภาวะของเบาหวานสามารถกลับคืนสู่ภาวะใกล้เคียงปกติได้ รวมทั้งช่วยในการฟื้นฟูตับอ่อนที่ถูกทำลาย

น้ำมะตูม มีสรรพคุณเป็นยาอายุวัฒนะ ช่วยบำรุงกำลัง ช่วยให้เจริญอาหาร หากนำผลมะตูมสัก 2 ผลมาทุบให้แตก ผสมกับกำลังเจ็ดช้างสาร ดองด้วยเหล้าขาว 40 ดีกรี ดื่มวันละ 3 เวลาก่อนอาหารเช้า เย็น และก่อนนอน จัดเป็นยาอายุวัฒนะและบำรุงกำลังขนานเอก

มะตูมมีหลายพันธุ์ แต่พันธุ์ที่มีสรรพคุณเป็นยาอายุวัฒนะ บำรุงกำลัง ช่วยขับลม และช่วยให้เจริญอาหารคือ “มะตูมนิ่ม” ถือเป็นหนึ่งในตัวยาตำรับยาอายุวัฒนะที่ชื่อ “ลูกแปลกแม่” ซึ่งประกอบด้วยตัวยา 3 ชนิด คือ มะตูมนิ่ม กล้วยน้ำไท และพริกไทย นำมาบดคลุกเคล้าเป็นเนื้อเดียวกัน แล้วทำเป็นแผ่นนำไปตากแห้ง จากนั้นบดให้เป็นผงผสมกับน้ำผึ้งปั้นเป็นยาลูกกลอน รับประทานเป็นยาอายุวัฒนะ ช่วยเสริมภูมิคุ้มกันได้ดี
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------